Brak piasku – problem globalny
Chociaż może wydawać się, że piasku jest pod dostatkiem, to jednak w rzeczywistości coraz częściej mówi się o jego brakach.
Kruszywo piaskowe, czyli kruszywo o bardzo niskim stopniu rozdrobnienia, stosowane jest przy budowie obiektów infrastrukturalnych oraz kubaturowych – domów, mieszkań, budynków komercyjnych czy przemysłowych. Także stosowane jest w innych branżach – od szklarstwa, przez odlewnictwo przemysłowe, a skończywszy na elektronice.
Szacuje się, że co roku człowiek wykorzystuje około 50 miliardów ton piasku. Niestety, coraz częściej pojawiają się doniesienia na temat jego braków, co może stanowić poważny, globalny problem.
Piasek – surowiec nieodnawialny
Piasek powstaje na skutek procesów erozji skał magmowych, które pojawiły się wiele wieków temu na powierzchni ziemi na skutek działalności wulkanów. Poprzez erozję, na przykład wietrzenie czy też działalność wody w rzekach i morzach i oceanach, skała magmowa stopniowo zaczynała się rozdrabniać.
W rezultacie po milionach lat pojawił się piasek – kruszywo o bardzo niskiej frakcji, granulacji na poziomie około 2 mm. Pozyskiwany jest on przede wszystkim w piaskowniach – kopalniach piasku, a także wydobywany jest z dna mórz, oceanów, a także rzek i jezior.
Piasek zalicza się do surowców nieodnawialnych. W związku z tym nie jest możliwe szybkie wytworzenie dużej ilości piasku o odpowiednich właściwościach. Podobnie jak inne nieodnawialne zasoby naturalne, na przykład węgiel, ropa naftowa czy gaz ziemny, piasek znajduje się na liście tych surowców, których w najbliższym czasie może zabraknąć.
Branża budowlana generuje największe zapotrzebowanie na piasek
Piasek jest podstawowym surowcem stosowanym do produkcji betonu. To, ogólnie rzecz biorąc, połączenie piasku i żwiru wraz z płynnym cementem. Beton jest najczęściej używanym budulcem przez człowieka – znany jest on już od czasów starożytnych.
Warto również zaznaczyć, że nie każdy rodzaj piasku może być używany przez człowieka. Doskonałym przykładem jest tutaj piasek z pustyni, który nie nadaje się do produkcji betonu. Wynika to z faktu, że jest zbyt drobny, a także mocno zasolony, co powoduje osłabienie betonu, a także korodowanie stali zbrojeniowej.
Aktualnie zapotrzebowanie na piasek stale rośnie. Bardzo dużo piasku zużywają między innymi Chiny, gdzie od lat trwa boom budowlany, a także Zjednoczone Emiraty Arabskie – kraj ten zużył praktycznie wszystkie swoje zasoby naturalne piasku do budowy sztucznych wysp w Dubaju.
ONZ alarmuje, że na świecie stale przybywa ludzi, a tym samym pojawia się coraz większe zapotrzebowanie na realizację nowych obiektów budowlanych. Co więcej, piasek wymagany jest nie tylko przy wznoszeniu nowych domów, mieszkań i innych budynków oraz dróg, mostów czy wiaduktów. Posiada on również znacznie szersze zastosowanie.
Piasek – nie tylko w branży budowlanej
Piasek używany jest nie tylko w branży budowlanej. To surowiec, który ma także znacznie szersze zastosowanie.
Wysokiej jakości piasek kwarcowy używany jest w branży szklarskiej. Wykorzystywany jest do wytwarzania szkła różnych typów, w tym na okna, przeszklenia dachów, drzwi, do produkcji szklanek, butelek, słoików.
Również piasek niezbędny jest do wytwarzania elektroniki, w tym między innymi telewizorów, smartfonów, komputerów, baterii słonecznych.
Ponadto piasek używany jest:
Jak widać, piasek to jeden z tych właśnie materiałów, które potrzebne są człowiekowi niemalże każdego dnia.
Brak piasku coraz bardziej poważny
Do niedawna piasek uznawany był za zasób niewyczerpalny, a także dostępny powszechnie. Teraz, gdy zaczyna go brakować, pojawia się także coraz większy problem. To biznes warty dziesiątki miliardów dolarów, co jednocześnie powoduje, że staje się on także coraz bardziej brutalny i zagrażający człowiekowi i środowisku naturalnemu.
Branżą piaskową coraz częściej interesują się mafie. Przy nadawaniu licencji na wydobywanie piasku króluje korupcja. Pojawiają się kradzieże piasku, na przykład z plaż czy morza i oceanów, co powoduje niszczenie niekiedy dziewiczych zakątków, a także naturalnych falochronów.
Nadmierne zapotrzebowanie na piasek stanowi poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego. Intensywne wydobycie tego typu kruszywa zwiększa ryzyko susz, powodzi, a także pojawiania się osuwisk. Pozyskiwanie piasku z mórz i oceanów ma również destrukcyjny wpływ na życie morskie.
Najgorsza sytuacja w branży piasku dotyczy Azji. Tam największe zapotrzebowanie zgłaszają Chiny oraz Indie, ale również mniejsze kraje, na przykład Singapur.
Co ciekawe, podobny problem zaczyna także dotyczyć Polski, która jest jednym z największych producentów piasku w Europie, a także na świecie. W naszym kraju nielegalne wydobycie kruszyw ma sięgać około 70 milionów ton rocznie. Nawet kilka tysięcy piaskowni w Polsce może działać bez właściwych licencji.
