Kruszywa naturalne to szeroka gama różnego rodzaju materiałów, które bazują na naturalnych minerałach pozyskiwanych przez człowieka.
Czym dokładnie są kruszywa naturalne? Jakie rodzaje kruszyw naturalnych wyróżniamy? Jakie jest ich zastosowanie?
Pod pojęciem kruszywa znajduje
się materiał sypki, który posiada określone uziarnienie – granulację. Może
posiadać on pochodzenie naturalne albo sztuczne. Kruszywa mają obecnie bardzo
szerokie zastosowanie w wielu różnych obszarach przemysłu.
Kruszywo naturalne – co to jest?
Kruszywami naturalnymi nazywa
się takie rodzaje kruszyw, które posiadają pochodzenie mineralne. Powstają one
na skutek rozdrobnienia skał w wyniku procesów erozji albo też poprzez
mechaniczne ich rozbijanie.
W przyrodzie kruszywa naturalne
posiadają postać okruchów skalnych. Mogą być one poddawane także dodatkowym
procesom uszlachetnienia, na przykład przez ich przesiewanie oraz płukanie.
Pozyskiwanie kruszyw naturalnych
najczęściej odbywa się w specjalnych kopalniach – stosuje się metody
odkrywkowe. Także mogą być one pozyskiwane z dna jezior, mórz, oceanów czy
rzek.
Podział kruszyw naturalnych:
- kruszywa żwirowo-piaskowe
- kruszywa łamane
Każdy z powyższych typów kruszyw
różni się pomiędzy sobą swoim uziarnieniem, inaczej frakcją czy granulacją,
właściwościami fizyko-chemicznymi, a tym samym także swoim przeznaczeniem.
Kruszywa żwirowo-piaskowe
Kruszywa żwirowo-piaskowe,
inaczej żwirowe lub po prostu żwiry to kruszywa posiadające bardzo szerokie
zastosowanie w branży budowlanej. Są jednak stosowane także w innych dziedzinach
przemysłu.
Do kruszyw żwirowo-piaskowych
zalicza się:
Żwiry
Żwiry są materiałem
gruboziarnistym, które posiadają postać większych okruchów skalnych. Wielkość ziaren
żwirowych wynosi najczęściej od 2 mm do 63 mm. Ze względu na zróżnicowaną
granulację żwiry mogą posiadać także różnorodne zastosowanie.
Przykładowe zastosowanie
żwirów:
- produkcja betonu towarowego, architektonicznego,
hydrotechnicznego, posadzkowego, samozagęszczającego i innych typów betonu
- produkcja elementów betonowych o różnych
wielkościach, w tym także prefabrykatów betonowych, kostek brukowych
- jako materiał na podbudowy, nasypy czy
umocnienia przy prowadzeniu robót budowlanych
- do wykonywania filtracji i drenaży, w tym także
jako opaski melioracyjne dookoła budynków
- jako materiał dekoracyjny stosowany w branży
ogrodniczej
Piaski
Piaski to najdrobniejsze
kruszywa, które są rodzajem luźnej skały osadowej. Obecnie stosowane piaski to
przede wszystkim piaski kwarcowe, które posiadają największy udział minerału
kwarcu. Frakcja piasków to od 1 mm do 4 mm.
Przykładowe zastosowanie
piasków:
- wytwarzanie betonu, w tym między innymi betonu
towarowego, a także elementów betonowych jak prefabrykaty: kostka brukowa,
bloczki fundamentowe, belki stropowe, kręgi betonowe, ogrodzenia z betonu,
płyty chodnikowe i drogowe, krawężniki, obrzeża
- produkcja zapraw murarskich i tynkarskich dla
branży budowlanej
- wytwarzanie suchych zapraw tynkarskich
- podsypki cementowo-piaskowe
- prowadzenie ziemnych robót budowlanych, między
innymi przy tworzeniu nasypów oraz wykopów w budownictwie drogowym, kolejowym
- do tworzenia warstw filtracyjnych
- przy aranżacji terenów o znaczeniu sportowym,
rekreacyjnym
Warto także wskazać, że do kategorii
kruszyw żwirowo-piaskowych zaliczana jest także pospółka. To naturalny materiał
mineralny, który pozyskiwany jest z wyrobisk. Posiada ona zróżnicowaną
granulację. Stosowana jest w branży budowlanej, na przykład do wykonywania
nasypów i zagęszczania gruntów, a także do wykonywania warstw filtracyjnych.
Dodatkowo, do kruszyw
naturalnych dodać można także otoczaki. Są to naturalnie ukształtowane
kamienie, które posiadają wielkość powyżej 63 mm. Najczęściej są one używane
jako materiał dekoracyjny, na przykład do ozdoby ogrodów. Również można
stosować je jako materiał budowlany do wykonywania ogrodzeń, kwietników czy
palenisk. Otoczaki wykorzystywane są też do ogrodzeń i innych elementów
gabionowych.
Kruszywa łamane
Drugi typ kruszyw naturalnych to
kruszywa łamane. Są to kruszywa powstające podczas mechanicznego rozdrabniania
skał na mniejsze elementy.
Kruszywa łamane wytwarza się
z różnych rodzajów skał, na przykład są to:
- skały magmowe – bazalty, melafiry, porfiry,
diabazy
- skały metamorficzne – amfibolity, serpentynity,
gnejsy
- skały osadowe – dolomity, wapienie, piaskowce,
szarogłazy
Kruszywa naturalne łamane
charakteryzują się zróżnicowaną frakcją, ale najczęściej są to materiały
gruboziarniste.
Rodzaje kruszyw łamanych pod
względem ich ziarnistości:
Grysy mają granulację od 4 mm do
31,5 mm. Wytwarzane są z rozdrobnionego tłucznia. Używane do budowania dróg,
produkcji betonów i mieszanek mineralno-bitumicznych – asfaltowych.
Kliniec to kruszywo o frakcji od
4 mm do 31,5 mm oraz z charakterystycznym kształtem wydłużonych ostrosłupów z podstawami
o różnych wymiarach.
Tłuczeń posiada frakcję rzędu
31,5 mm do 63 mm. Taki materiał używany jest głównie w branży drogowej oraz kolejowej
– służy jako podbudowa pod tory kolejowe, do wykonania nasypów.